Prawo rodzinneIntercyza i podział majątku

Czym jest intercyza małżeńska i jakie ma cele?

Intercyza małżeńska to umowa majątkowa, która umożliwia parom określenie zasad zarządzania wspólnym oraz osobistym majątkiem w trakcie trwania małżeństwa i w przypadku jego zakończenia. Głównym celem intercyzy jest zapewnienie finansowej przejrzystości i bezpieczeństwa, co jest szczególnie istotne w kontekście ochrony majątku nabytego przed małżeństwem, jak również w regulowaniu spraw majątkowych między partnerami.

Kancelaria Adwokacka Tarnów – skontaktuj się z nami, jeżeli potrzebujesz wsparcia adwokata.

Spis treści

Rozdzielność majątkowa – rodzaje i charakterystyka

Rozdzielność majątkowa jest kluczowym terminem w prawie rodzinnym, odnoszącym się do umownego lub ustawowego uregulowania stosunków majątkowych między małżonkami. Istnieją różne rodzaje rozdzielności majątkowej, które mogą być stosowane w zależności od potrzeb i decyzji par, w tym:

1. Rozdzielność majątkowa ustawowa – wprowadzana automatycznie w momencie zawarcia małżeństwa w niektórych jurysdykcjach, o ile małżonkowie nie zdecydują inaczej poprzez umowę małżeńską (intercyzę).
2. Rozdzielność majątkowa umowna (intercyza) – rodzaj rozdzielności majątkowej, która jest ustanawiana na mocy umowy między małżonkami. Pozwala na indywidualne ustalenie zasad zarządzania majątkiem w trakcie trwania małżeństwa oraz po jego zakończeniu.
3. Rozdzielność majątkowa całkowita – oznacza, że każdy z małżonków zarządza swoim majątkiem niezależnie, a majątek nabyty przed lub w trakcie trwania małżeństwa nie jest wspólny.
4. Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków – wariant, w którym po rozwiązaniu małżeństwa dochodzi do podziału wyłącznie majątku nabytego w trakcie trwania związku, natomiast majątek nabyty przed małżeństwem pozostaje własnością osobistą każdego z małżonków.

Jak sporządzić intercyzę?

1. Konsultacja z prawnikiem: Pierwszym krokiem jest zasięgnięcie porady prawnej. Adwokat lub radca prawny specjalizujący się w prawie rodzinnym może pomóc w zrozumieniu wszystkich aspektów intercyzy oraz doradzić, jak najlepiej zabezpieczyć interesy obu stron.
2. Opracowanie warunków umowy: Należy wspólnie z partnerem/partnerką omówić i zdecydować, jakie mają być zasady zarządzania majątkiem w małżeństwie. Ważne jest, aby umowa była sprawiedliwa dla obu stron i odzwierciedlała ich wspólne intencje.
3. Spisanie projektu intercyzy: Choć wstępny projekt intercyzy można przygotować samodzielnie, zaleca się, aby finalne sformułowanie dokumentu zostało dokonane przez prawnika. Zapewni to, że umowa będzie zgodna z obowiązującym prawem i uniknie ewentualnych błędów.
4. Podpisanie intercyzy u notariusza: W Polsce, aby intercyza była ważna, musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Oznacza to, że obie strony muszą stawić się przed notariuszem i podpisać umowę, co wiąże się z pewnymi kosztami.
   

   Kiedy warto ją podpisać?

1. Przedsiębiorczość jednego z małżonków: Jeśli jeden z partnerów prowadzi własną działalność gospodarczą, intercyza może zapewnić ochronę majątku rodzinnego przed ewentualnymi długami czy zobowiązaniami wynikającymi z prowadzenia biznesu.
2. Majątek nabyty przed małżeństwem: Dla osób posiadających znaczący majątek przed zawarciem związku małżeńskiego, intercyza umożliwia jego ochronę jako majątek osobisty.
3. Dzieci z poprzednich związków: W przypadku posiadania dzieci z poprzednich związków, intercyza może pomóc w zabezpieczeniu ich praw do spadku.
4. Chęć zachowania niezależności finansowej: Pary, które chcą utrzymać swoją niezależność finansową, mogą wybrać intercyzę, aby jasno określić, że każdy z małżonków zarządza swoim majątkiem niezależnie.

Pozew o rozdzielność majątkową – jak go sporządzić i wnieść?

Wniosek o rozdzielność majątkową to formalny dokument, który małżonkowie mogą złożyć, aby zmienić ustrój majątkowy swojego małżeństwa z domyślnej wspólności majątkowej na rozdzielność majątkową. Rozdzielność majątkowa oznacza, że majątek nabyty przez każdego z małżonków po jej ustanowieniu będzie jego osobistą własnością, a nie majątkiem wspólnym małżeństwa.

Wniosek o ustanowienie rozdzielności majątkowej powinien zawierać:

• Pełne dane osobowe obu małżonków (imię, nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL).
• Oświadczenie o woli ustanowienia rozdzielności majątkowej.
• Data i podpisy obu małżonków.

Wniosek o rozdzielność majątkową należy złożyć w sądzie okręgowym właściwym ze względu na miejsce zamieszkania małżonków. Należy przygotować się na pokrycie opłat sądowych związanych z rozpatrzeniem wniosku. Po złożeniu wniosku sąd może zarządzić rozprawę, na której obie strony będą mogły przedstawić swoje argumenty. W niektórych przypadkach sąd może wydać decyzję bez konieczności przeprowadzania rozprawy. Jeśli sąd uzna wniosek za uzasadniony, wyda postanowienie o ustanowieniu rozdzielności majątkowej. Od momentu wydania postanowienia przez sąd, małżonkowie będą podlegać ustrojowi rozdzielności majątkowej.

Ważne uwagi:

• Wniosek o rozdzielność majątkową może zostać złożony wspólnie przez małżonków lub przez jednego z małżonków.
• Ustanowienie rozdzielności majątkowej nie wpływa na majątek nabyty przed jej ustanowieniem – nadal podlega on zasadom wspólności majątkowej, chyba że małżonkowie zdecydują inaczej.
• W przypadku małżonków prowadzących działalność gospodarczą, rozdzielność majątkowa może stanowić dodatkową ochronę przed ewentualnymi długami.

Koszt intercyzy i rozdzielności majątkowej

Koszt zawarcia intercyzy oraz ustanowienia rozdzielności majątkowej jest aspektem, który małżonkowie lub pary planujące ślub powinny wziąć pod uwagę przy rozważaniu zarządzania swoim majątkiem. Zawarcie intercyzy wymaga wizyty u notariusza, ponieważ umowa ta musi zostać sporządzona w formie aktu notarialnego. Opłata notarialna za taką usługę jest zmienna i zależy głównie od wartości majątku, który ma być przedmiotem umowy. Generalnie, można się spodziewać, że koszt ten będzie wynosił od kilkuset do nawet kilku tysięcy złotych, w zależności od skomplikowania umowy i wartości majątku wchodzącego w jej skład.

Przy zawieraniu intercyzy nie należy zapominać o dodatkowych kosztach, takich jak ewentualne konsultacje prawne. Zatrudnienie adwokata lub radcy prawnego do przygotowania projektu intercyzy lub doradztwa w zakresie najlepszego zabezpieczenia interesów obu stron może znacząco wpłynąć na ostateczny koszt. Choć nie jest to wymagane, skorzystanie z profesjonalnej pomocy prawnej może pomóc uniknąć przyszłych problemów prawnych.

Zalety i wady rozdzielności majątkowej

Zalety intercyzy i rozdzielności majątkowej

1. Ochrona majątku osobistego – Pozwalają na ochronę majątku nabytego przed małżeństwem lub w jego trakcie, co jest szczególnie istotne w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej przez jednego z małżonków. Zapobiegają sytuacji, w której długi zaciągnięte przez jednego z partnerów mogą wpłynąć na majątek osobisty drugiego małżonka.
2. Jasność i przejrzystość finansowa – Umożliwiają jasne ustalenie zasad zarządzania majątkiem, co może zapobiec konfliktom i nieporozumieniom w przyszłości. Małżonkowie mają pełną kontrolę nad swoimi finansami i mogą indywidualnie decydować o swoich inwestycjach oraz wydatkach.
3. Ułatwienie podziału majątku – W przypadku rozwodu lub śmierci jednego z małżonków, intercyza i rozdzielność majątkowa ułatwiają podział majątku, ponieważ zasady jego podziału zostały jasno określone w umowie.

Wady intercyzy i rozdzielności majątkowej

1. Brak wspólnego dorobku – W modelu rozdzielności majątkowej małżonkowie nie budują wspólnego dorobku, co może być postrzegane jako brak zaufania i współpracy w budowaniu wspólnej przyszłości.
2. Potencjalne komplikacje przy większych inwestycjach – W przypadku rozdzielności majątkowej, realizacja większych wspólnych inwestycji, takich jak zakup nieruchomości, może wymagać dodatkowych umów i porozumień, co może być uciążliwe i czasochłonne.
3. Koszty i formalności – Proces zawarcia intercyzy wiąże się z koniecznością odwiedzenia adwokata i poniesienia związanych z tym kosztów. Dodatkowo, dla niektórych par sama idea sporządzania umowy majątkowej może wydawać się nieatrakcyjna lub niepotrzebna.
4. Emocjonalne postrzeganie intercyzy – Część osób może postrzegać potrzebę zawarcia intercyzy jako brak zaufania między partnerami. Może to być źródłem napięć lub nieporozumień, zwłaszcza w kulturach, gdzie wspólność majątkowa jest tradycyjnie uznawana za normę.

Rozwiązanie intercyzy – kiedy jest możliwe i jakie są skutki?

Rozwiązanie intercyzy jest procesem, który umożliwia małżonkom zmianę lub całkowite odwołanie wcześniej ustalonych zasad zarządzania majątkiem małżeńskim. Ten krok może być rozważany z różnych przyczyn, od zmiany sytuacji finansowej po zmianę osobistych preferencji dotyczących zarządzania wspólnym majątkiem. Aby intercyza została rozwiązana, obie strony muszą wyrazić na to zgodę i podjąć odpowiednie kroki prawne, aby zmiana była skuteczna.

Proces rozwiązania intercyzy zaczyna się od wspólnej decyzji małżonków o zmianie lub odwołaniu obowiązujących ustaleń. Taka decyzja jest zazwyczaj poprzedzona rozmowami i negocjacjami, podczas których małżonkowie ustalają nowe warunki zarządzania majątkiem lub decydują się na powrót do ustawowego ustroju majątkowego, który w Polsce domyślnie jest wspólnością majątkową. Kiedy decyzja zostanie podjęta, konieczne jest formalne złożenie oświadczenia woli w formie aktu notarialnego, podobnie jak przy zawieraniu intercyzy. Oznacza to, że małżonkowie muszą udać się do notariusza, aby sporządzić nowy dokument, który odwoła poprzednie ustalenia lub wprowadzi nowe zasady zarządzania majątkiem.

Rozwiązanie intercyzy ma dalekosiężne skutki dla obu stron. Przede wszystkim zmienia sposób zarządzania majątkiem nabytym w trakcie trwania małżeństwa oraz może wpłynąć na kwestie dziedziczenia, odpowiedzialności za długi i podział majątku w przypadku rozwodu. Dlatego decyzja o rozwiązaniu intercyzy powinna być dobrze przemyślana i oparta na jasnym zrozumieniu jej konsekwencji.